شكست در بازي خانگي

محمدحسين لطف‌الهي

«صبر امريكا لبريز شده است»؛ اين جمله‌اي است كه كلي كرفت نماينده دايم امريكا در سازمان ملل خطاب به كشورهاي اروپايي مطرح مي‌كند و از آنها مي‌خواهد تا بيش از اين تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي ايران را به تعويق نيندازند؛ هرچند شواهد نشان مي‌دهد كه امريكا اين‌بار نيز در آستانه يك شكست بزرگ قرار گرفته است.

دولت امريكا ماه‌ها تلاش داشت تا با تهديد و تبليغ، ديگر كشورها را وادار به حمايت از طرحي كند كه نقض صريح قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل به حساب مي‌آمد اما شكست‌هاي چندباره در اين مسير سبب شده تا ايالات متحده اين‌بار تمام توان خود را براي دستيابي به هدفش به كار ببندد. بر اساس برجام و قطعنامه 2231 مقرر شده بود كه تحريم‌ تسليحات متعارف كه از سوي شوراي امنيت عليه جمهوري اسلامي ايران اعمال شده، 5 سال پس از آغاز اجراي توافق برچيده شوند اما امريكا مدعي است اين موضوع «تهديدي براي امنيت بين‌المللي» بوده و شوراي امنيت به جاي لغو اين تحريم‌ها بايد در راستاي تمديد آن گام بردارد. تناقض تمديد تحريم تسليحاتي با قطعنامه 2231 باعث شد تا امريكا مستقيما وارد كار شده و با ارايه پيش‌نويس قطعنامه‌اي جديد به اعضاي شوراي امنيت بخواهد تحريم‌ها عليه ايران را تمديد كند اما اين پيش‌نويس به اندازه‌اي تند بود كه به نوشته فايننشال تايمز نمي‌توانست رأي كافي براي تصويب در شوراي امنيت را به دست آورد. از همين رو ايالات متحده تصميم گرفت در روز چهارشنبه با اعمال اصلاحاتي جدي در پيش‌نويس ارايه شده خود، پيش‌نويس جديدي را به اعضاي شوراي امنيت ارايه كند. پيش‌نويس جديد كه به نسبت نمونه قبلي بسيار كوتاه‌تر شده، در چهار پاراگراف از شوراي امنيت مي‌خواهد كه تا تصميم‌گيري ثانويه ، تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران را تمديد كنند؛ اين در حالي است كه در پيش‌نويس قبلي كه بر اساس گزارش فارن پاليسي بسيار طولاني بوده و بندهاي زيادي داشت، امريكا علاوه بر تلاش براي تمديد تحريم تسليحاتي ايران، به دنبال تحميل مجازات‌هايي مانند مصادره دارايي‌ها و منع سفر براي افراد و نهادهاي ايراني از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامي بود.
هرچند كه اين عقب‌نشيني خود يك شكست براي ايالات متحده محسوب مي‌شود اما ايران معتقد است پيش‌نويش جديد نيز در «ماهيت و هدف» مشابه پيش‌نويس قبلي است و «نقض قطعنامه 2231» به حساب مي‌آيد. همين همسان بودن دو پيش‌نويس در ماهيت و هدف نيز باعث شده كه امريكا خود نيز به موافقت اكثريت اعضاي شوراي امنيت با پيش‌نويس جديد اميدوار نباشد و تلاش كند تا به هر نحو ممكن كشورهاي عضو شورا را راضي به موافقت با تمديد تحريم‌هاي ايران كند. كلي كرفت نماينده دايم امريكا در سازمان ملل روز پنجشنبه در اين باره به فايننشال‌تايمز گفت: «كشورهاي اروپايي با ما همكاري نمي‌كنند و هرچند كه گفته بودند پيشنهاداتي در خصوص پيش‌نويس قطعنامه دارند اما هنوز به صورت مكتوب چيزي به ما تحويل نداده‌اند». او كه مشخصا از ناكامي‌هاي امريكا در مسير استفاده از ابزار شوراي امنيت براي افزايش فشار بر ايران عصباني بود تصريح كرد: «مايه تأسف است كه هيچ چيز مكتوبي از آنها ندارم؛ اگر چنين چيزي داشتم، اين مي‌توانست نقطه آغازي باشد تا بتوانيم از آن براي پيشنهاد يك تحريم تسليحاتي ساده استفاده كنيم. بايد خيلي صادقانه به شما بگويم صبرم دارد لبريز مي‌شود». او همچنين گفت كه امريكا به اين وضعيت به چشم «بازي جوجه» نگاه نمي‌كند و براي واشنگتن مساله تحريم تسليحاتي ايران بسيار حياتي است.
در مقابل جمهوري اسلامي ايران نيز با تأكيد بر اينكه ارايه اين پيش‌نويس به منظور تحت‌الشعاع قرار دادن مسائل داخلي امريكا است، از ديگر كشورها خواست تا با آن مخالفت كنند. شامگاه پنجشنبه نمايندگي ايران در سازمان ملل متحد با صدور بيانيه‌اي خواستار ايستادگي كشورهاي عضو شوراي امنيت در برابر قطعنامه ضد ايراني امريكا شد و تأكيد كرد: «هدف از صدور پيش‌نويس قطعنامه امريكا كه نقض فاحش قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت به شمار مي‌رود تحت‌الشعاع قرار دادن مسائل داخلي امريكا است و به هيچ‌وجه ارتباطي با حفظ صلح‌ و امنيت بين‌المللي ندارد. اين قطعنامه، تماميت و مرجعيت و اعتبار شوراي امنيت -‌ و در سطحي فراتر از آن، سازمان ملل متحد را- و همچنين چندجانبه‌گرايي، حاكميت قانون و ديپلماسي را نشانه گرفته است».
نمايندگي ايران در سازمان ملل متحد با بيان اينكه ايالات متحده به منظور ارضاي اعتياد شديد خود به اعمال تحريم و توجيه رفتارهاي غيرمسوولانه خود در شوراي امنيت در اقدامي بي‌اساس ايران را به ايجاد بي‌ثباتي در منطقه متهم مي‌كند، نوشت: «انتظار مي‌رود اعضاي شوراي امنيت در برابر اقدام غيرقانوني و شرورانه ايالات متحده، ايستادگي و سوءاستفاده از اين شورا و دستكاري آن را رد كرده و ثابت كنند كه اين نهاد قادر است از توافق برجامي كه خود آن را به تأييد رسانده حمايت، از قطعنامه ۲۲۳۱ كه آن را به اتفاق آرا به تصويب رسانده حراست و از مرجعيت و اعتبارش محافظت كند».

از تهديد تا خبرسازي؛ امريكا موفق مي‌شود؟
به گزارش رويترز، بامداد جمعه ايالات متحده پيش‌نويس قطعنامه تمديد تحريم تسليحاتي ايران را به رأي گذاشت و بر اساس قوانين شوراي امنيت به ديگر كشورها تا عصر روز جمعه براي اعلام نهايي رأي، زمان داده شد. اما گزارش‌ فايننشال تايمز نشان مي‌دهد كه امريكا پيش از آغاز فرايند رأي‌گيري تلاش زيادي براي جلب موافقت اعضاي شورا انجام داده كه مي‌توان برخي از اين اقدامات را نوعي «تهديد» قلمداد كرد. امريكا روز پنجشنبه يك سند حقوقي ۶ صفحه‌اي را ميان اعضاي شوراي امنيت توزيع كرده و استدلال‌هاي خودش را درباره اينكه چرا مي‌تواند از مفاد برجام براي بازگرداندن تحريم‌ها عليه ايران استفاده كند توضيح داده است. فايننشال‌تايمز مي‌گويد در نسخه‌اي از اين سند كه به رويت اين روزنامه رسيده، واشنگتن ادعا كرده از «حق آشكار» براي استفاده از مكانيسم بازگشت خودكار تحريم‌ها در برجام برخوردار است.
همزمان با تلاش براي تهديد اعضاي شوراي امنيت به احتمال استفاده امريكا از «اسنپ بك» كه هيچ يك از طرفين توافق هسته‌اي وجود اين حق براي امريكا را قبول ندارند، ايالات متحده گام‌هايي را نيز در راستاي افزايش تنش با ايران برداشته و با متشنج كردن فضا و طرح احتمال به وجود آمدن درگيري نظامي مستقيم با ايران، اعضاي شوراي امنيت را قانع كند تا با تأمين خواسته امريكا مانع از افزايش بيش از پيش تنش‌ها شوند.
شامگاه چهارشنبه ستاد فرماندهي مركزي امريكا، (سنتكام) اعلام كرد ايران يك كشتي تجاري به نام «ويلا»متعلق به يونان را در تنگه هرمز متوقف كرده است و از آن به عنوان اقدامي «غيرقانوني» در راستاي مزاحمت براي كشتي‌هاي تجاري نام برد. اين موضوع روز پنجشنبه تكذيب شد تا سرآغاز يك خبرسازي جديد از سوي ايالات متحده باشد. يك منبع آگاه در اين رابطه به «اعتماد» گفت: «آنچه رخ داده در زمره بازرسي‌هاي معمولي براي جلوگيري از قاچاق كالا و مواد مخدر است و به هيچ‌وجه رويه جديد و خاصي نيست». اين مقام ارشد ايراني در تحليل چرايي بزرگنمايي اين مساله توسط دولت امريكا افزود: «دولت ترامپ تلاش مي‌كند با ناامن جلوه دادن منطقه، اقدامات مخرب و ضدايراني خود در نيويورك را مشروع جلوه دهد. اتفاقا برخلاف آنچه دولت ترامپ درصدد القاي آن است اين قبيل بازرسي‌ها در راستاي ايجاد امنيت و نظم در منطقه غرب آسيا و محدوده خليج‌فارس و تنگه هرمز است».
آخرين ساعات شامگاه پنجشنبه نيز يك روزنامه امريكايي مدعي شد اين كشور چند كشتي حامل سوخت ايران را توقيف كرده است. روزنامه «وال‌استريت‌ژورنال» با گزارش اين خبر افزود چهار كشتي مذكور به نام‌هاي «لونا»، «پاندي»، «برينگ» و «بلا» طي روزهاي اخير در آب‌هاي آزاد توقيف شده‌اند و اكنون در حال انتقال به سمت شهر «هيوستون» (در ايالت تگزاس) هستند. 
يك مقام امريكايي گفته كه اين كشتي‌ها بدون استفاده از زور نظامي توقيف شده‌اند. او از ارايه توضيحات بيشتر خودداري كرده است. ماه گذشته دادستان‌هاي امريكايي دادخواستي را براي توقيف اين چهار كشتي كه عازم ونزوئلا بودند صادر كرده بودند. در آن زمان گفته شده بود اين چهار نفتكش با پرچم ليبريا حركت مي‌كنند و متعلق به شركت‌هاي يوناني هستند. اين دادخواست بعد از آن صادر شد كه ايالات متحده امريكا يك ماه قبل‌تر در جلوگيري از انتقال بنزين ايران توسط ۵ نفتكش به ونزوئلا ناكام مانده بود. مقام‌هاي امريكايي گفته‌اند هنگامي كه حكم دادستان‌هاي امريكايي در ماه جولاي صادر شد، كشتي‌هاي «برينگ» و «بلا» در حال حركت در نزديكي سواحل «كاپ ورد» بودند. كشتي‌هاي «لوند» و «پاندي» هم آخرين سيگنال‌هاي خودشان را ماه گذشته ميلادي از آب‌هاي عمان ارسال كردند. در دادخواست دولت امريكا ادعا شده يك تاجر ايراني مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از طريق شبكه‌هايي از شركت‌هاي صوري، حمل و نقل و ارسال محموله‌هاي سوخت به ونزوئلا را تسهيل كرده است. با وجود اين، حجت سلطاني، سفير ايران در ونزوئلا برخي ادعاها مبني بر اينكه امريكا نفتكش‌هاي تحت مالكيت يا پرچم ايران را توقيف كرده تكذيب كرد.
شواهد نشان مي‌دهد تمام اين تلاش‌ها نيز باعث نشده امريكا به نتيجه برسد و گزارش‌هاي موجود تا لحظه نگارش گزارش بيانگر آن است كه امريكا با مخالفت جدي اعضاي شوراي امنيت براي تمديد تحريم تسليحاتي ايران روبه‌رو شده است. لارنس نورمن، خبرنگار وال استريت ژورنال به نقل از ديپلمات‌هاي ارشد اروپايي نوشته است كه احتمالا پيش نويس امريكا تنها يك رأي مثبت (خود امريكا) يا در بهترين حالت دو رأي مثبت داشته باشد.

️پوتین خواستار نشست آنلاین شورای امنیت شد

ولاديمير پوتين، ريیس‌جمهور روسیه خواستار نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد با حضور  رهبران ۵ عضو دايم این شورا و ایران و آلمان شده است.  پوتين خواسته در این نشست درباره تحریم‌های تسلیحاتی ایران بحث و تبادل نظر شود.